Wschód to dziedzina żyjących - Teby Stubramne, cz. 2

A co ze wschodnim brzegiem?

Tu od Starożytności niezmiennie leży luksorskie centrum życia. Dziś jest to przyjemne miasteczko pełne hoteli i knajpek, z jedynym chyba w Egipcie przyzwoitym (i długim!) chodnikiem - promenadą z prawdziwego zdarzenia!

Inaczej niż na zachodzie, gdzie każdy szanujący się władca wznosił własną świątynię i grobowiec, tutaj raczej skupiano się na powiększeniu i ubogaceniu tych już istniejących. Dlatego tez świątynia Amona w Luksorze i wielka świątynia Amona w Karnaku do dziś zapierają dech w piersiach!

Obie świątynie poświęcone były trójcy bóstw: Amonowi, jego małżonce Mut oraz ich synowi, bogu księżyca, Chonsu. Obie świątynie łączyła też nieistniejąca już, czterokilometrowa aleja sfinksów (jak to musiało wyglądać!!!), którą posągi bóstw uroczyście wędrowały z Karnaku do Luksoru (Teb) podczas święta Opet.
Obie też dziś tłumnie odwiedzane przez turystów, niegdyś dostępne były tylko nielicznym. Pielgrzymi i wierni wejść mogli najdalej na pierwszy dziedziniec. Dalej wstęp miał tylko faraon, kapłani i kapłanki.
Tylko oni mogli więc zobaczyć to, co dziś cieszy nasze oczy - wspaniałe okręgi świątynne głównych bóstw (w Karnaku każde z nich miało swój okręg świątynny), mniejsze świątynie mniejszych bogów (i faraonów), sale kolumnowe, a zwłaszcza absolutnie imponującą do dziś salę hypostylową w Karnaku. Jest tu 136 gigantycznych, pokrytych reliefami kolumn (najwyższe mają 23 metry wysokości!). Sama sala hypostylowa zajmuje obszar większy niż Bazylika św. Piotra w Rzymie! Niech to da Wam obraz ogromu Karnaku - to jeden z największych kompleksów świątynnych kiedykolwiek wybudowany przez człowieka!

Ciekawostka: kolumny zdobiły imiona ich fundatorów, dziś już niewidoczne. Nie zatarł ich jednak czas, a... zazdrośni następcy! Kolejni faraonowie kazali skuwać imiona swoich poprzedników, aby przekierować przychylność bogów na siebie (widocznie bogowie kierowali się reliefami w tej kwestii). Rekordzistą w tej materii był Totmes III, który nie dość, że kazał skuć wszystkie wizerunki i napisy z imieniem swojej poprzedniczki i macochy, Hatszepsut, a także kazał obudować murem jej obelisk.

Centrum świątyni w Karnaku był złoty posąg boga Amona stojący w mrocznej kaplicy. Codziennie był obmywany i okadzany przez kapłanów, którzy jako jedyni poza faraonem mieli do niego dostęp. Jako ciekawostkę pozwolę sobie tutaj zacytować przewodnik: „W niektórych okresach dostęp do bóstwa miały również kapłanki zwane Ręką Boga. Ich funkcji możemy się jedynie domyślać, biorąc pod uwagę, że Amon stworzył świat w akcie samogwałtu.”*
Czemu nikt nie uczy o tym w szkole? :)

Świątynia w Luksorze też zachwyca kolumnadami, mimo iż są one nieco mniejsze. Z pewnością też zachwycała dwoma niesamowitymi obeliskami, które stały niegdyś przed jej wejściem - były one pokryte elektronem, czyli naturalnym stopem złota i srebra. Ale to musiało pięknie wyglądać w słońcu!
Dziś nie ma śladu ani po elektronie, ani po... drugim obelisku. Chociaż ci z Was, którzy byli w Paryżu, mogą go kojarzyć - drugi z luksorskich obelisków zdobi dziś paryski Plac Zgody!
Wnętrze świątyni luksorskiej kryje jeszcze jedną niespodziankę - meczet, czynny zresztą do dziś. Nie powinno to jednak dziwić - świątynia w Luksorze w czasach nowożytnych popadła na długie wieki w zapomnienie i przykryły ją piaski i ziemia. Teren w tak atrakcyjnym miejscu, tuż nad Nilem, nie mógł długo stać odłogiem - pokrył się chatami miejscowych. Stąd i konieczność wybudowania dla nich meczetu. Dopiero misje archeologiczne całkowicie zmieniły to miejsce, przywracając mu dostojny i mistyczny charakter.

*

Świątynia w Karnaku to jedyne miejsce, w którym podczas całego wyjazdu spotkaliśmy tłumy innych turystów. Za to świątynię luksorską mieliśmy niemal całkowicie dla siebie. Zwiedzaliśmy ją wspaniale podświetloną wieczorem i zdecydowanie taki sposób polecamy!

* Rzeczpospolita. ‘Cuda świata. Egipt‘

Zdjęcia (27)

Komentarze (1)